Bên cạnh bộ trang phục truyền thống, giày dép cũng có những nét đặc trưng riêng thể hiện nét đặc trưng riêng của một quốc gia, dân tộc. Và đối với người Mãn Châu ở Trung Quốc cũng không ngoại lệ, đặc biệt hình ảnh người phụ nữ Mãn Châu rất ấn tượng với đôi giày “hoa bồn để” truyền thống.
Giày “Hoa bồn để” của phụ nữ dân tộc Mãn Châu còn có nhiều tên gọi khác nhau như: Kỳ hài, giày “đế móng ngựa”, giày “đế cao”. Trong các bộ phim cổ trang Trung Quốc về triều đại nhà Thanh đều xuất hiện hình ảnh các vị phi tần, công chúa, hay cung nữ đi đôi giày cao lênh khênh này. Tuy nhiên, trong thực tế, đa phần cung nữ đều không đi loại giày này vì nó gây khó khăn trong khi làm việc. Những cung nữ cấp bậc thấp, làm công việc giặt giũ, quét dọn lai càng không được phép đi.
Theo ghi chép, các đôi giày “Hoa bồn để” thường có phần gót cao 5cm, 15cm và thậm chí cao đến 25cm. Phần gót thường được bọc trong lớp vải trắng và gắn ở phần giữa của giày. Vì gót cao như thế khiến người mang giày rất khó di chuyển, cần có sự hỗ trợ của các cung nữ và phải đi rất chậm.
Xoay quanh về nguồn gốc của giày “Hoa bồn để” có rất nhiều cách giải thích khác nhau:
Đôi giày “Hoa bồn để” có nguồn gốc từ một câu chuyện của người Mãn. Khi cha của công chúa tộc Mãn Châu Đa La Cam Chu bị một thủ lĩnh bộ lạc tên là Cáp Tư Cổ Hãn sát hại, kinh thành A Khắc Đội của họ bị cướp. Đa La Cam Chu quyết tâm lấy lại kinh thành, báo thù cho cha. Tuy nhiên, xung quanh thành là đầm lầy, nước sâu hơn 3 thước (khoảng hơn 1m), người và ngựa không thể đi qua. Đa La Cam Chu bèn chế tạo ra một loại giày có tên là “đôi chân hạc bằng gỗ”, giúp nàng đưa quân vượt đầm lầy, lấy lại kinh thành.
Sau này, phụ nữ dân tộc Mãn khi hái nấm và quả dại thường đi loại giày này để tránh rắn độc cắn. Nó dần trở thành một loại giày gỗ cao gót đi hàng ngày, với hai đầu rộng, ở giữa hẹp. Dù phần cao gót có hình dạng khác nhau, thân giày đều được chế tác cầu kỳ và gọi chung là “kỳ hài”.
Nhiều người cho rằng sau khi người Mãn Châu di cư xuống phía Nam Trung Quốc, họ đã bị ảnh hưởng bởi văn hóa của người Hán. Mãn Châu là một dân tộc thuộc nhóm người Tungus, sinh sống ở vùng Đông Bắc Trung Quốc và Đông Nam nước Nga. Tộc Mãn Châu chuyên cưỡi ngựa săn bắn, vốn sùng bái đôi chân tự nhiên của phụ nữ. Trong khi đó, phụ nữ quý tộc người Hán lại có tục bó chân, với quan niệm chân càng nhỏ càng đẹp. Do đó, nam giới Mãn Châu lúc bấy giờ bị ảnh hưởng, chỉ thích lấy vợ người Hán bó chân để tỏ ra là người quý tộc. Phụ nữ Mãn Châu vốn có đôi chân tự nhiên đã phát minh ra loại giày này, giấu đi bàn chân thô dưới ống quần dài.
Trong cuộc nổi dậy vào thế kỷ 17, người Mãn thu phục nhà Minh và lập ra nhà Thanh. Năm 1644, vua Thuận Trị lên ngôi, định đô ở Bắc Kinh. Để củng cố địa vị của nhà Thanh, vua cho truyền bá trang phục và trang sức của người Mãn, xóa bỏ ảnh hưởng phong tục, tập quán của người Hán, cấm phụ nữ Mãn Châu bó chân. Như vậy, những chiếc giày “bồn hoa” đã được ra đời. Không chỉ đáp ứng được nhu cầu về cái đẹp của các cung phi mà nó còn phù hợp với lệnh của Hoàng đế.
Các phi tần người Mãn rất yêu cái đẹp. Khi ở trong cung, các cuộc đấu đá tranh giành quyền lực giữa những người phụ nữ của vua chúa là không thể tránh khỏi. Và một trong những cách để họ làm nổi bật bản thân hơn là sử dụng giày “bồn hoa”. Mặc dù khi mang giày này rất khó di chuyển nhưng nó sẽ khiến dáng đi trông uyển chuyển hơn. Do hình dạng đặc biệt của những chiếc giày cũng khiến dáng người trông cao, thon thả hơn.
Ý kiến khác lại cho rằng, giày “bồn hoa” dày có thể chống lại cái lạnh của thời tiết. Người Mãn Châu đến từ vùng Đông Bắc lạnh lẽo của Trung Quốc. Để tránh rét lạnh, những chiếc giày có phần đế dày, giữ ấm cho chân rất tốt là ưu tiên hàng đầu của người phụ nữ Mãn Châu.
Dù theo cách giải thích nào, giày “Hoa bồn để” với lịch sử phát triển vài trăm năm cũng trở thành một trong những biểu tượng thời trang của phụ nữ thời đại nhà Thanh trong lịch sử phong kiến Trung Hoa.
Lịch sử, văn hóa và con người Trung Hoa còn có rất nhiều điều thú vị. Du khách hãy thực hiện một chuyến du lịch Trung Quốc để tự mình khám phá nhé! Chúc các du khách có một chuyến đi vui vẻ!
