Với những ai là tín đồ của bộ phim cổ trang Trung Quốc, chắc hẳn nhớ hình tượng những xiên kẹo dài với viên tròn đỏ mọng được những cụ ông cụ bà, chú bé cầm trên tay đi rao bán trên các cảnh chợ tấp nập với tiếng rao quen thuộc “Kẹo hồ lô đây!”. Chỉ thể thôi cũng đủ thấy, món kẹo đã có từ rất lâu đời và ngày nay trở thành biểu tượng văn hóa của người Trung Hoa.
Hàng năm, khi thời tiết bắt đầu chớm lạnh, những xiên kẹo hồ lô được bày bán khắp các phố phường Trung Quốc như lời mời hấp dẫn cho một mùa đông ngọt ngào. Với người dân Trung Quốc, tuổi thơ của họ gắn liền với vị ngọt của những xiên kẹo hồ lô này. Những người bán rong mang trên mình những cây cột bằng rơm có cắm rất nhiều xiên hồ lô, rong ruổi trên những chiếc xe đạp, những chiếc xe bốn bánh, mang những sắc màu sặc sỡ đi khắp nơi trong thành phố. Tiếng rao chính là thứ âm thanh tạo ra sự khác biệt lớn nhất giữa những người bán rong kẹo hồ lô này với những người bán rong khác.
Theo nhiều tài liệu ghi lại, kẹo hồ lô ra đời cách đây hơn 800 năm, bắt đầu từ đời nhà Tống (960-1279). Lúc này, một trong những phi tần của Hoàng đế Tống Quang Tông (1147-1200) bị mắc một căn bệnh nan y khó chữa mà nhiều thái y giỏi trong triều đình phải bỏ cuộc. Thế nhưng, lúc này trong dân gian xuất hiện một vị thần y đã mang đến phương thuốc khá lạ để chữa bệnh cho nàng phi tần này. Phương thuốc này chỉ đơn giản là sử dụng những quả táo gai nhúng vào nước đường đun nóng và cho người bệnh ăn từ 5-10 viên trước mỗi bữa ăn. Chỉ sau 2 tuần, quả nhiên phương thuốc này đã phát huy tác dụng kỳ diệu trước sự ngỡ ngàng của thái y và các vị quan trong triều. Từ đó, phương thuốc này được lan truyền rộng rãi và kẹo hồ lô bắt đầu phổ biến trong dân gian như một món ăn vặt vừa ngon miệng vừa tốt cho sức khỏe.
Ban đầu, những xiên kẹo hồ lô chỉ xiên 2 quả táo gai, một quả nhỏ ở trên và một quả to ở dưới. Điều này khiến cho cây kẹo trong giống những quả hồ lô và cái tên “kẹo hồ lô” cũng bắt nguồn từ đây. Dần về sau này, người Trung Quốc bắt đầu cho thêm các viên kẹo vào que xiên, mỗi xiên có thể lên đến 8-10 viên nên trông càng hấp dẫn hơn.
Ở mỗi xiên kẹo, ngoài những trái táo gai, người ta còn thêm vào những thành phần khác như quả quất vàng, hạt dẻ nước hay hạt chà là để làm nhân kẹo. Phần vỏ bọc ngoài cũng sử dụng nhiều loại hoa quả như trái Kiwi, dâu tây, dứa, nho khô và cả Chocolate nữa.
Cách làm kẹo hồ lô cũng khá đơn giản. Đầu tiên là việc rửa, tách hạt và xâu những quả táo gai đã tách hạt vào que tre. Tiếp theo là nhúng những que táo gai vào trong nước đường đun nóng (thắng đường cho đến khi kéo được thành sợi). Công đoạn cuối cùng là để nguội để tạo thành một lớp vỏ cứng và giòn. Một số thành phần khác như khoai lang hay hạt dẻ nước sẽ được hấp trước khi đem làm kẹo hồ lô. Để làm cho những viên kẹo được tròn đẹp, những quả táo gai sẽ được nhồi thêm đậu xanh hoặc những loại nhân khác.
Để có được những xiên kẹo chất lượng thì yếu tố nhiệt độ là vô cùng quan trọng. Nếu nhiệt độ thắng đường quá thấp, viên kẹo sẽ bị dính. Còn nếu quá cao thì lớp vỏ ngoài của kẹo sẽ trông tối màu và mùi vị cũng giảm hấp dẫn đi phần nào. Nếu nhiệt độ thắng đường quá thấp, viên kẹo sẽ bị dính. Còn nếu quá cao thì lớp vỏ ngoài của kẹo sẽ trông tối màu và mùi vị cũng giảm hấp dẫn đi phần nào.
Bên cạnh vị ngọt thanh khó cưỡng, những viên kẹo hồ lô còn thu hút mọi người bởi màu sắc đỏ óng bắt mắt và điểm thêm vài “nguyên liệu hiện đại” (Kiwi, dâu tây, dứa, nho khô,…) càng khiến xiên kẹo trở nên đầy màu sắc và càng bắt mắt gấp bội.
Theo quan niệm của người Trung Quốc, màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn, tốt lành, bởi vậy họ ăn kẹo hồ lô cũng có tác dụng xua đuổi vận xui và mang lại may mắn, tốt đẹp cho người ăn. Ngoài ra, hình ảnh những viên kẹo tròn trịa, căng đầy và đỏ rực còn tượng trưng cho sự viên mãn, đầy đủ, sung túc.
Mặc dù, kẹo hồ lô là món ăn vặt có mặt quanh năm ở Trung Quốc, thế nhưng với ý nghĩa đầy tốt đẹp nêu trên đã khiến cho kẹo hồ lô được bán rầm rộ ở Trung Quốc vào dịp đầu năm mới. Người Trung Quốc còn có thói quen mua kẹo hồ lô tặng các trẻ nhỏ với ý nghĩa mong các bé khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn. Đặc biệt, ngày mùng 9/1 hàng năm còn được chọn làm ngày lễ hội kẹo hồ lô ở Thanh Đảo. Lễ hội kẹo hồ lô thường kéo dài cả tuần và thu hút rất nhiều khách du lịch trong nước lẫn ngoài nước kéo đến tham gia.
Những xiên kẹo hồ lô không chỉ gắn liền với tuổi thơ của người dân Trung Quốc mà nó cũng xuất hiện nhiều trong nghệ thuật. Người Trung Quốc đã sáng tác bài hát về những viên kẹo ngọt và có hẳn một bộ phim truyền hình dài tập do nữ diễn viên nổi tiếng Từ Cầm Ca Oa đóng vai chính mang tên Kẹo Hồ Lô. Viên kẹo xuất hiện nhiều nhất trong các bộ phim cổ trang càng tăng thêm vị thế đặc biệt của nó trong truyền thống của người Trung Hoa. Những du khách đến với thành phố lịch sử này cũng muốn nếm thử món kẹo lạ miệng này với một cảm giác thích thú đặc biệt.
Kẹo hồ lô là một món ăn đặc sắc mà chỉ ở Trung Quốc mới có và nó đã trở thành biểu tượng văn hóa của đất nước này. Bởi vậy, thưởng thức những xiên kẹo hồ lô trong hành trình du lịch Trung Quốc cũng chính là cách du khách khám phá và trải nghiệm về nền văn hoá đặc sắc ấy.
