Lý Lăng Dung – vị Hoàng hậu da đen duy nhất trong lịch sử phong kiến Trung Hoa

hoang hau da den ly lang dung 6

Chưa nói đến bậc mẫu nghi thiên hạ, chỉ cần nói đến các cung tần trong cung người ta đã tưởng tượng ra những cô gái xinh đẹp nhất nước được tuyển chọn vào. Thế nhưng, lịch sử Trung Hoa đã ghi chép lại một người phụ nữ với làn da đen khác biệt đã trở thành Hoàng hậu và sau này là Hoàng Thái hậu, đó là Lý Lăng Dung.

Trong hoàn cảnh bình thường, có 2 lý do để trở thành Hoàng hậu cao quý, trở thành mẫu nghi thiên hạ của cả một triều đại. Nếu không có cả một thế lực gia tộc quyền quý sau lưng để làm bệ đỡ chính trị thì cũng là một nữ nhân cực kỳ xinh đẹp, dung nhan ngời sáng, khiến Hoàng đế say mê. Thế nhưng, lịch sử Trung Hoa vẫn ghi nhận một trường hợp hết sức đặc biệt. Nhân vật chính của câu chuyện đổi đời ngoạn mục này chính là Hoàng hậu Lý Lăng Dung mang gốc gác da màu duy nhất trong suốt mấy ngàn năm phong kiến Trung Hoa. 

hoang hau da den ly lang dung 4

Lý Lăng Dung (351-400) là vợ của Đông Tấn Giản Văn Đế Tư Mã Dục (320-372), vị vua thứ 8 của triều Đông Tấn (317-420). Theo sử sách chép lại, dáng người cao to, nước da đen khỏe khoắn, tóc lại xoăn của Lý Lăng Dung chứng minh bà không phải là người Trung Nguyên. Bà được cho là đến từ một vùng đất xa xôi của tộc người Lâm Ấp, một tộc người từng sống ở Ấn Độ, Trung Đông và miền Nam Châu Phi. Tuy nhiên, các tài liệu lịch sử khác cho rằng Lâm Ấp một nước cổ nằm ở vùng Champa. Tộc người này sinh sống ở Đông Nam Á, rải rác từ Indonesia cho tới cả miền Trung Việt Nam. Lâm Ấp chịu ảnh hưởng lớn văn hóa và tôn giáo Trung Quốc nhưng sau các cuộc chiến với quốc gia láng giềng Phù Nam, cũng như sự thôn tính lãnh thổ của quốc gia này vào thế kỷ 4, đã hòa trộn văn hóa Ấn Độ.

hoang hau da den ly lang dung 1

Từ nhỏ, Lý Lăng Dung bị bán vào Vương phủ của Cối Kê Vương Tư Mã Dục, làm cung nữ chuyên dệt vải. Tư Mã Dục từng có 3 người con trai nhưng đều yểu mệnh chết sớm. Các phi tần trong cung cũng không sinh được con trai. Cối Kê Vương Tư Mã Dục lo không có người nối dõi, bèn triệu thêm nữ giới vào cung nhưng vẫn vô vọng.

Thực ra từ lâu, Tư Mã Dục trong lòng sớm nghi kỵ khả năng “đàn ông” của mình bởi có nhiều vợ nhưng không có con. Đến khi con gái đầu lòng là Tân An Công chúa ra đời, ông mới có lại sự tự tin. Tư Mã Dục vô cùng cưng chiều con gái, tuy nhiên, điều đó không hoàn toàn xóa đi nỗi lo lắng về chuyện con trai nối dõi. Một năm sau, dù đã cố gắng tìm mọi cách nhưng Tư Mã Dục vẫn không có con trai.

Lúc này, Tư Mã Dục được giới thiệu một thầy tướng số, tương truyền người này nổi tiếng đức cao đao hạnh, chỉ xem tướng là có thể biết ai sinh được con trai hay con gái. Tư Mã Dục liền giao trọng trách cho người này. Sau khi xem qua một loạt cung nữ trong cung, thầy tướng số không thấy ai có thể sinh con trai. Tư Mã Dục bèn cho thầy mở rộng phạm vi tìm kiếm ngoài Vương phủ, cuối cùng tìm được Lý Lăng Dung. Sau khi thầy tướng số nhìn trúng Lý Lăng Dung, nô bộc trong Vương phủ nói với thầy rằng bà là người Côn Sơn. Theo “Tấn thư”, một trong Nhị thập tứ sử của Trung Quốc, ghi chép, “Lý Lăng Dung cao lớn, da đen, các cung nữ thường gọi bà là nô tì Côn Lôn”. Tương truyền, thầy tướng số mới gặp Lý Lăng Dung đã thốt lên: “Đây mới chính là người phụ nữ có thể làm mẹ của bậc đế vương”.

hoang hau da den ly lang dung 2

Tướng mạo của Lý Lăng Dung bấy giờ bị cho là khó coi. Việc thầy tướng số tìm cho mình một nô tì để sinh con khiến Tư Mã Dục tỏ ý không hài lòng. Tuy nhiên, vì muốn có con trai nối dõi nên đành nghe theo.

Câu chuyện này được đánh giá là chấn động nhà Đông Tấn, vì không ai nghĩ một nô tì da đen như Lý Lăng Dung lại có thể vượt qua hàng trăm nữ nhân xinh đẹp khác trong Vương phủ nhà Tư Mã Dục để được lập thiếp. Theo quan niệm thời đó, để làm thê thiếp của các đấng quân vương thì phải vừa xinh đẹp vừa biết chăm lo gia đình. Trong khi đó, Tư Mã Dục lại cao to tuấn tú, dũng mãnh kiêu hùng, là hình mẫu của biết bao nhiêu cô gái trẻ.

hoang hau da den ly lang dung 3

Không lâu sau, Lý Lăng Dung mang thai. Tương truyền rằng, bà mơ thấy hai con rồng quỳ lạy mình, cho là điềm lành. Tư Mã Dục nghe thấy liền thấy lạ, lòng khấp khởi mong chờ. Vài năm sau, quả thực Lý Lăng Dung đã lần lượt sinh hạ hai Vương tử và một Công chúa. Vào năm 362, Lý Lăng Dung sinh hạ Vương tử Tư Mã Diệu – được sinh ra vào lúc bình minh nên được đặt tên là Diệu, với tên chữ là Xương Minh, cả hai đều có nghĩa là “bình minh”. Một năm sau đó, Lý Lăng Dung lại hạ sinh Tư Mã Đạo Tử. Cuối cùng, bà sinh hạ Dương Công chúa. Từ đó vị thế của bà trong vương phủ mới được coi trọng.

Năm 371, Tư Mã Dục lên ngôi vua khi bước sang tuổi 51, hiệu là Giản Văn Đế, sắc phong Lý Lăng Dung làm Thục phi. Tư Mã Dục không lập ai làm Hoàng hậu nên Lý Lăng Dung làm chủ hậu cung. Đến năm 372, Giản Văn Đế mất, Tư Mã Diệu (362-396) mới 10 tuổi lên ngôi Hoàng đế, tức Tấn Hiếu Vũ Đế, tôn bà làm Thục phi, còn ngôi vị Thái hậu thuộc về Trử thị, Hoàng hậu của Tấn Khang Đế (gọi Giản Văn Đế là chú ruột). Mãi đến năm 378, Lý Lăng Dung mới được tôn làm Quý nhân và sang 384, thì được phong làm Phu nhân. Ba năm sau, bà được thăng làm Hoàng Thái phi và được ban nghi phục giống với Thái hậu. Tháng 8 Âm lịch năm 391, theo thỉnh cầu của Tư Mã Đạo Tử, Tấn Hiếu Vũ Đế chính thức lập bà làm Hoàng Thái hậu, xưng Sùng Huấn cung (崇训宫).

hoang hau da den ly lang dung 5

Năm 396, Hiếu Vũ Đế chết, Tấn An Đế kế vị, thăng bà làm Thái Hoàng Thái hậu. Do An Đế không biết nói, quyền hành trong triều rơi vào tay người con trai thứ của bà, Tư Mã Đạo Tử.

Đến năm 400, Lý Lăng Dung qua đời ở tuổi 51 được truy tôn là Văn Hoàng Thái hậu và được chôn cất tại Mục Bình Lăng, kết thúc cuộc đời của một vị hoàng hậu ngoại lai độc nhất lịch sử Trung Hoa phong kiến. Tuy nhiên, cho đến tận ngày nay, vị trí danh phận cũng như chức vụ của bà trong thời kỳ này vẫn còn gây nhiều tranh cãi trong giới sử học.

Bởi lẽ, nhiều giả thuyết được đặt ra rằng, Lý Lăng Dung không đơn giản chỉ là có màu da đặc biệt, số phận đặc biệt và may mắn, mà bà còn là một người mẹ, một mẫu nghi thiên hạ thực thụ. Có giả thiết cho rằng, dù xuất thân là nô tì dệt vải, nhưng bà lại có tư chất vô cùng thông minh. Sinh thời, hai người con trai của bà không mấy thuận hòa, và bằng trái tim người mẹ cũng như sự khôn khéo trong cách ứng xử, bà đã can thiệp vào chuyện tranh giành quyền lực của hai người con trai ruột, tránh cảnh “nồi da xáo thịt”, đưa nhà Đông Tấn vào thời kỳ hưng thịnh.

Trung Hoa nổi tiếng với chiều dài lịch sử nhiều biến cố cùng những triều đại thay phiên nhau và những câu chuyện thâm cung bí sử ít người biết đến. Chính những câu chuyện về lịch sử lại trở thành “liều thuốc” kích thích bất cứ ai muốn tò mò về lịch sử triều đại của một quốc gia đông dân nhất thế giới này. Nếu du khách yêu thích lịch sử Trung Hoa và muốn tự mình khám phá nhiều điều thú vị hơn thì hãy thực hiện ngay một chuyến du lịch Trung Quốc nhé!