Trong lịch sử triều đại nhà Thanh có một vị phi tần rất “đặc biệt” của Thuận Trị đế: Đắc sủng dù nhập cung khi đã “quá tuổi”, tốc độ được tấn phong quá nhanh,… và lại qua đời 4 năm sau đó. Bà chính là Đổng Ngạc Hoàng Quý Phi, sau này được truy phong là Hiếu Hiến Trang Hoà Chí Đức Tuyên Nhân Ôn Huệ Đoan Kính Hoàng hậu.
Đổng Ngạc thị (sinh năm 1639) là phi tần được sủng ái nhất của Thanh Thế Tổ Thuận Trị Hoàng đế. Bà là vị Hoàng Quý Phi tại vị đầu tiên của nhà Thanh, và bà cũng là vị phi tần duy nhất trong lịch sử triều Thanh tuy chưa từng làm Hoàng hậu hay Nguyên phối Phúc tấn, cũng không sinh ra Hoàng đế kế vị, nhưng vẫn được truy phong thụy hiệu Hoàng hậu sau khi mất, tổ chức tang lễ theo nghi thức của Hoàng hậu, mặc dù đương kim Hoàng hậu (tức Hiếu Huệ Chương Hoàng hậu) vẫn còn đang tại vị.
Đổng Ngạc thị xuất thân Mãn Châu Chính Bạch kỳ, quê quán ở Bát Đạo Giang, Liêu Ninh. Tằng tổ phụ của bà tên gọi là Lỗ Khắc Tố, sinh Tịch Hán cùng Tịch Nhĩ Thái. Tổ phụ Tịch Hán, sinh ra Ngạc Thạc – là thân phụ của Đổng Ngạc thị, từng giữ chức Nội thị đại thần (sĩ quan thống lĩnh) trong triều đình nhà Thanh. Không rõ thân mẫu của bà là ai, chỉ biết mẹ kế là Ái Tân Giác La thị, con gái của Bối tử Mục Nhĩ Hỗ và là huyền tôn nữ của Nỗ Nhĩ Cáp Xích. Ngoài ra, Tịch Nhĩ Thái sinh ra Ba Độ thân sinh của Trinh phi Đổng Ngạc thị, cũng là một phi tần của Thuận Trị Đế.
Những năm Thuận Trị, Ngạc Thạc tuân mệnh Nam chinh, thường đóng quân ở Tô Châu, Hàng Châu, Hồ Châu, Đổng Ngạc thị có lẽ được sinh ra tại đây. Lớn lên ở vùng Giang Nam, dường như Đổng Ngạc thị chịu không ít ảnh hưởng văn hóa người Hán. Điều này có ảnh hưởng khá nhiều đến lý do bà được đắc sủng sau này.
Đổng Ngạc thị giỏi thư pháp, rành rẽ sách sử lại có phong thái nhã nhặn, dịu dàng của một tài nữ nên rất được lòng người.
Năm Thuận Trị thứ 13 (1656), ngày 25 tháng 8 (âm lịch), Đổng Ngạc thị 18 tuổi nhập cung. Ở độ tuổi này là đã khá già dặn so với các thiếu nữ khác vì lứa tuổi tuyển tú thường thấy là tầm 13-16 tuổi. Thế nhưng, tuổi tác dường như không ảnh hưởng đến vị thế của bà. Bằng chứng là vừa nhập cung bà đã được phong là “Hiền Phi”, và 1 tháng sau vào ngày 18/9 (âm lịch, tức ngày 15/11 dương lịch) được tấn phong “Hoàng Quý Phi”. Tốc độ tấn phong quá nhanh này là cực kì hiếm thấy.
Ngày 6/12 (tức ngày 20/01 sang năm 1657), Thuận Trị Đế tổ chức buổi lễ sách phong cho Đổng Ngạc thị vô cùng long trọng, tuyên bố với thiên hạ việc sách phong Hoàng Quý Phi, cùng lệnh ân xá thiên hạ và gia tôn thêm huy hiệu cho Chiêu Thánh Hoàng thái hậu.
Những chuyện chiếu cáo và gia tôn huy hiệu cho Hoàng thái hậu này chưa bao giờ xảy ra cho việc sách phong Phi tần, vì Thanh Đế lập Hậu cùng Thái tử mới dùng đại lễ tuyên cáo, cùng ban bố chiếu thư tế cáo thiên hạ, và việc gia tôn huy hiệu cho Hoàng Thái hậu cũng đều rơi vào lập Hậu hay võ công mới là dịp để cung thượng huy hiệu, chứ theo lệ thì sách phong Phi tần đều không phải là dịp trọng đại. Đặc biệt hơn, Thuận Trị Đế lại còn dùng động từ “Sách lập” vốn chỉ dành cho Hoàng hậu để phong cho Đổng Ngạc thị làm Hoàng Quý Phi, lại ban cho sắc bảo Hoàng Quý Phi, gọi là “Hoàng Quý Phi bảo”. Việc này cho thấy Thuận Trị Đế đối với Đổng Ngạc thị đã vô cùng sủng ái, vượt qua mức bình thường, phá vỡ mọi luật lệ từng có của Đại Thanh.
Đổng Ngạc Phi xuất thân danh môn khuê tú, từ nhỏ chịu sự giáo dục chặt chẽ của gia đình, do vậy am tường văn chương, đọc sách sử đã gặp qua là không quên được. Nhiều câu chuyện ghi lại, Đổng Ngạc Phi thiên chân từ ái, rất thích Phật giáo, đều thường giảng cho Thuận Trị Đế cùng nghe. Mỗi lần Thuận Trị Đế xem tấu chương, qua loa xem rồi vứt, Đổng Ngạc Phi thường xuyên nhắc nhở Hoàng đế phải xem cho kĩ, không thể bỏ qua. Mỗi khi Thuận Trị Đế hạ triều, bà luôn tự mình an bài ẩm thực, rót rượu khuyên cơm, thăm hỏi ân cần; mỗi khi Thuận Trị Đế phê duyệt tấu chương đến nửa đêm, bà luôn phụng dưỡng canh trà.
Năm Thuận Trị thứ 14 (1657), ngày 7/10 (tức ngày 12/11 dương lịch), Hoàng Quý Phi Đổng Ngạc thị hạ sinh Hoàng tứ tử. Thuận Trị Đế vui mừng vì sự ra đời của con trai, lập tức ra chỉ dụ tế cáo thiên địa, tông miếu, lại còn lệnh các quan dâng biểu chúc mừng. Do vậy, từ các Thân vương, Quận vương, Bối lặc, Bối tử đến các Thủ phụ Đại thần đều lấy ngựa tốt, lụa quý dâng lên chúc mừng Hoàng tứ tử sinh ra. Ông ra chỉ chiếu thư chúc mừng, không khác gì đối đãi với Hoàng đích tử, lại còn ra lệnh đại xá thiên hạ.
Mặc dù nhận được sự sủng ái có một không hai từ Hoàng đế nhưng cuộc đời Đổng Ngạc thị lại qua đời khi còn rất trẻ mới hơn 21 tuổi, tức bà chỉ mới ở trong cung vỏn vẹn gần 4 năm.
Liên quan đến cái chết của bà, người ta dựa theo các tư liệu lịch sử và cho rằng nhiều yếu tố tác động khiến sức khỏe của Đổng Ngạc Phi suy giảm ở tuổi còn rất trẻ. Ví như việc được đắc sủng nhất hậu cung khiến Đổng Ngạc Phi chịu áp lực tinh thần rất lớn. Chính nỗi niềm này khiến bà phải sống dè dặt, cẩn trọng để tránh đem lại phiền phức.
Thêm vào đó, mỗi khi Hoàng Thái hậu, Hoàng đế, Hoàng hậu, hay thậm chí là các Phi tần trong cung sinh bệnh thì Đổng Ngạc Phi đều muốn tự mình tới chăm nom. Thân thể phải lo toan nhiều thứ hơn người bình thường nên sức khỏe Đổng Ngạc Phi giảm sút là điều có thể hiểu được.
Và việc Hoàng Tứ tử – con trai ruột của bà và Thuận Trị đế chết yểu chỉ sau khi sinh hơn 100 ngày đã trở thành sự đả kích khiến tinh thần Đổng Ngạc Phi rệu rã, thường xuyên rơi vào trạng thái u uất.
Sau khi Đổng Ngạc Phi qua đời (ngày 19/8/1660 âm lịch), Hoàng đế Thuận Trị đau lòng khôn nguôi. Vị Hoàng đế này đau lòng tới nỗi ngừng thiết triều trong 4 tháng để để tang cho Đổng Ngạc thị, cho các Vương phi cùng Mệnh phụ vào cung khóc tang và còn định tuẫn táng thêm 30 cung nữ, thái giám đi theo Đổng Ngạc Hoàng Quý Phi vì sợ bà thiếu người phục vụ ở thế giới bên kia. Thậm chí lúc bấy giờ, Thanh cung còn phải cắt cử người trông chừng Thuận Trị cả ngày lẫn đêm nhằm đề phòng Hoàng đế tự vẫn vì quá đau lòng. Ngày 21/8/1660, Thuận Trị Đế theo ý chỉ của Chiêu Thánh Hoàng Thái hậu, ra chỉ dụ truy phong Hoàng Quý Phi Đổng Ngạc thị làm Hoàng hậu với thụy hiệu “Hiếu Hiến Trang Hoà Chí Đức Tuyên Nhân Ôn Huệ Đoan Kính Hoàng hậu”.
Chưa dừng lại ở đó, triều Thanh vốn có lệ chỉ dùng bút màu xanh lam khi Tiên Hoàng hoặc Hoàng Thái hậu qua đời, bình thường Hoàng đế phê duyệt tấu chương chỉ dùng bút màu đỏ son. Ấy thế mà trong hơn 4 tháng tang lễ của Đổng Ngạc Phi, Thuận Trị lại dùng bút màu lam để phê duyệt tấu chương trong khi mẹ ông – Hiếu Trang Hoàng Thái hậu vẫn còn sống. Đây cũng là một trong những hành động đáng chê trách của Thuận Trị Đế, vì khi đó mẹ ông là Chiêu Thánh Hoàng Thái hậu vẫn còn sống, nếu làm như vậy thì tỏ ra sự bất kính bất hiếu của Hoàng đế đối với mẹ đẻ, bên cạnh đó lại càng thêm một việc trái quy tắc khi để tang hậu phi. Do nhớ nhung Hiếu Hiến Đoan Kính Hoàng hậu, Thuận Trị Đế còn lệnh cho Đại học sĩ Kim Tuấn Chi sáng tác “Hiếu Hiến Hoàng hậu truyện”, lại mệnh Nội các Học sĩ Hồ Thiệu Long, Vương Hi soạn “Hiếu Hiến Hoàng hậu ngữ lục”. Hoàng đế còn tự mình viết “Hiếu Hiến Hoàng hậu hành trạng”, lại lấy danh nghĩa truy điệu mà làm ra “Ngự chế ai sách”, “Ngự chế hành trạng”, tôn vinh Hiếu Hiến Đoan Kính Hoàng hậu lời nói luôn ngon ngọt, hết sức thục nữ nhu thuận, lời lẽ thập phần tình cảm khôn xiết, dào dạt đạt 4.000 từ, nội dung thập phần phong phú. Sau khi Hiếu Hiến Đoan Kính Hoàng hậu qua đời chỉ nửa năm, vào ngày 7/01 (âm lịch) năm Thuận Trị thứ 18 (1661), Thuận Trị Đế băng hà tại Dưỡng Tâm điện khi mới chỉ 22 tuổi.
Năm Khang Hi thứ 2 (1663), ngày 10/7 (âm lịch), Hiếu Hiến Đoan Kính Hoàng hậu Đổng Ngạc thị được hợp táng cùng Thuận Trị Đế tại Hiếu lăng thuộc khu Thanh Đông lăng (Tuân Hoá, Hà Bắc). Tuy Đổng Ngạc Phi được hợp táng với Thuận Trị (điều vốn chỉ dành cho Hoàng đế với nguyên phối Hoàng hậu) và được truy phong Hoàng hậu nhưng Hoàng đế Khang Hi không thêm đế thụy “Chương” vào thụy hiệu của bà, và cũng không cho đặt bài vị của bà vào Phụng Tiên điện và thái miếu. Chính vì việc này mà có thể nói, Đổng Ngạc thị là Hoàng hậu có địa vị thấp nhất trong lịch sử nhà Thanh.
Trung Hoa nổi tiếng với chiều dài lịch sử nhiều biến cố cùng những triều đại thay phiên nhau và những câu chuyện thâm cung bí sử ít người biết đến. Chính những câu chuyện về lịch sử lại trở thành “liều thuốc” kích thích bất kỳ khách du lịch nước ngoài nào. Nếu du khách yêu thích lịch sử Trung Hoa và muốn tự mình khám phá nhiều điều thú vị hơn thì hãy thực hiện ngay một chuyến du lịch Trung Quốc nhé!
