Xuất hiện trong các câu chuyện dân gian, Ma cà rồng không phải là những con quỷ hút máu duy nhất, mà còn có những chủng loài quỷ khác nhau, có hình dạng và nguồn gốc khác biệt. Trong số đó, nổi tiếng nhất mọi thời đại mà con người từng nghĩ ra được chắc hẳn là Cương thi – loại sinh vật từng làm mưa làm gió trong những tác phẩm văn học, điện ảnh đình đám tại Trung Quốc.

Đối với những fan phim Hồng Kông (Trung Quốc) đều không còn lạ lẫm gì với hình tượng cương thi và Lâm Chánh Anh được xem là nam diễn viên thành công nhất trong dòng phim cương thi những năm 1980-1990. Tuy nhiên, nếu nói đến người mở ra thời đại của dòng phim cương thi thì phải nhắc đến Hồng Kim Bảo. Ngày 24/12/1980, một bộ phim do công ty Bảo Hòa của Hồng Kim Bảo sản xuất mang tên “Quỷ đả quỷ” chính thức ra mắt và mang lại luồng gió mới cho dòng phim võ thuật Hồng Kông.

Kết hợp hài hòa giữa ba yếu tố hài, kinh dị và võ thuật, cùng với sự diễn xuất của bộ ba Hồng Kim Bảo, Chung Phát và Lâm Chánh Anh, “Quỷ đả quỷ” đã thành công vang dội, thu về 5,7 triệu đô la Hồng Kông – một con số đáng ngưỡng mộ trong thời điểm ấy. Kể từ đó đến giờ cương thi đã trở thành hình ảnh quen thuộc với khán giả. Tuy nhiên, về nguồn gốc hay sự tồn tại của cương thi có thật hay không thì đến nay vẫn chưa có nghiên cứu chính thống nào về hiện tượng này.

Những câu chuyện bí ẩn về cương thi được ghi chép lại nhiều nhất là vào triều đại nhà Thanh. Chính vì vậy, cương thi thường được miêu tả là mặc trang phục triều Thanh và xuất hiện vào buổi tối.

Cao lớn, đáng sợ và đầy mùi nguy hiểm, Cương thi là những con quỷ hung dữ có bề ngoài giống như những xác chết biết đi, tay có móng vuốt dài, miệng có nanh nhọn, cặp mắt đỏ lòm.

Nguồn gốc

Theo truyền thuyết, Cương thi còn được gọi là “di linh” (linh hồn di động), có nguồn gốc ở Tương Tây, Trung Quốc. Đó những người qua đời mang nỗi oán hận lớn nên sau khi bị yểm bùa sẽ biến thành cương thi.

Một giai thoại được ghi chép vào thời nhà Thanh khiến nhiều người rùng mình. Cụ thể, bối cảnh câu chuyện xảy ra ở một ngôi làng nhỏ ở Tương Tây. Khi ấy, một người chuyên đi đào mộ bị trúng độc do tiếp xúc với tử thi. Người này đã được cứu sống nhưng do làm những hành động sai trái nên bị dân làng đánh đuổi ra sau núi. Vài ngày sau, người chuyên đi đào mộ trên quay trở làng xin được giúp đỡ. Thấy vậy, dân làng lại đánh cho hắn một trận rồi trói vào một cái cây dẫn đến tử vong.

Khi dân làng định đem xác chôn cất hắn thì kinh ngạc phát hiện xác chết không còn ở chỗ cái cây nữa. Không ai ngờ được rằng, người chuyên đi đào mộ trên chết khi lòng mang đầy oán hận nên đã biến thành cương thi. Sau khi “sống lại”, cương thi trên quay trở lại ngôi làng và hút máu, giết chết dân làng. Một số người bị cương thi cắn cũng biến thành cương thi hút máu người rùng rợn.

Bí ẩn Cương thi

Theo truyền thuyết, Cương Thi có thể phân làm 3 loại: một loại là Cương Thi vô thức, thuộc dạng Cương Thi hạ đẳng, hành động dựa vào bản năng; loại thứ hai là Cương Thi có ý thức, chúng hành động giống như người bình thường và thứ ba là quỷ, loại Cương thi mạnh nhất chuyên hút máu người để lấy sinh khí. Thực ra, loại Cương Thi thứ 3 của Trung Quốc cơ bản đã bị đồng hóa với quỷ hút máu hoặc ma cà rồng ở phương Tây.

Cương thi xuất hiện vào lúc trời tối, khuya hay đêm trăng tròn, vì khi đó âm thịnh dương suy và ánh trăng sẽ giúp cương thi trở nên mạnh hơn. Chúng “ngủ” hay nói cách khác là chìm trong trạng thái tĩnh lặng vào ban ngày vì các cương thi loại vô ý thức không chịu nổi ánh nắng mặt trời, trừ khi đó là cương thi có ý thức hoặc cương thi quỷ. Theo như truyền thuyết, ban ngày thì cương thi nằm trong quan tài hoặc ẩn nấp tại những nơi tối tăm như hang động, đến đêm thì đi lại lang thang với hai cánh tay duỗi thẳng về phía trước. Nó hút máu người và hấp thụ dương khí để duy trì “sự sống”.

Học giả Kỷ Hiểu Lam đời nhà Thanh đã viết trong cuốn sách Duyệt vi thảo đường bút ký của mình rằng các nguyên nhân một xác chết hồi sinh có thể xếp vào hai nhóm: Một là những người mới chết trở về với cõi dương; hai là những xác chết lâu ngày không phân hủy.

Có thể do thành phần hóa học trong đất của bãi tha ma không phù hợp cho các sinh vật sống, vì thế không có vi khuẩn để giúp phân hủy xác chết. Tóc và móng của tử thi vẫn tiếp tục phát triển cho thấy không có dấu hiệu rõ ràng của quá trình phân hủy. Theo thời gian, nếu không được xử lý, xác chết sẽ hóa thành một cương thi. Hoặc một người bị một cương thi làm bị thương và bị nhiễm “chất độc cương thi”, dần dần theo thời gian thay đổi thành một cương thi…

Còn theo học giả Viên Mai đời nhà Thanh trong cuốn sách Tử bất ngữ của mình đã viết rằng: “Hồn của một người vốn dĩ tốt nhưng phách của họ là ác, hồn thì khôn ngoan nhưng phách thì dốt nát”. Phần hồn rời khỏi xác thịt sau khi chết nhưng phách vẫn còn lại và giành quyền kiểm soát thân thể, khi đó người chết sẽ trở thành cương thi.

Ngoài ra theo quan điểm của dân gian thì người do chết oan hoặc không được chôn cất, kể cả sau khi đám tang đã được cử hành. Xác chết sẽ hồi sinh sau khi bị sét đánh hoặc bị một con mèo nhảy qua quan tài hay nếu người chết mang theo oán hận thì oán khí sẽ tích tụ tại cổ họng, không có cách nào tiêu tán, vì thế mà biến thành cương thi.

Cũng có giả thiết cho rằng đa số trường hợp Cương thi không phải là xác chết thật mà là người sống giả chết. Theo đó, pháp sư đã chuẩn bị một loại thuốc để làm cho nạn nhân bị chết giả, xong trộn vào thức ăn, khi thuốc ngấm thì tim của nạn nhân đập chậm không nghe thấy, huyết áp hạ thấp, hơi thở rất yếu, tứ chi cứng đờ. Khi đó mọi người tưởng nạn nhân đã chết nên sẽ mang đi chôn. Vì đã có chuẩn bị trước, nên quan tài và mộ được thông hơi tối thiểu để nạn nhân không chết thật.

Khi mọi việc xong xuôi, không ai chú ý, pháp sư sẽ đào mộ đưa nạn nhân lên rồi lấy thuốc giải để cứu sống. Lúc đó nạn nhân bị thôi miên, không còn biết mình là ai, chỉ nghe theo lời dạy bảo của pháp sư. Người ta cho rằng vì ngày xưa, quan binh kiểm soát gắt gao nên những kẻ buôn bán hàng cấm phải tìm cách giấu hàng trong xác chết, lợi dụng Cương thi để che mắt mọi người.

Những câu chuyện về Cương Thi đều rất thần bí. Vì chưa có bằng chứng xác thực giả thiết trên nên đến nay, thực hư về cương thi vẫn là bí ẩn chưa có lời giải.

Cách khắc chế Cương thi trong truyền thuyết

Theo phái Mao Sơn (Maoshan) thì sẽ sử dụng một loài bùa chú là “Mao Sơn Khu Tà Phù” để dán lên trán cương thi, sẽ làm cương thi trở nên bất động. Khi các đạo sĩ Mao Sơn phát hiện sớm thì có thể dùng mực Chu Sa hòa với máu gà, dùng sợi chỉ, bắn mực xung quanh quan tài để kìm hãm cương thi thoát ra. Nếu cương thi hút được khí dương thì phải dùng miệng để hút khí ra khỏi miệng cương thi.

Nếu muốn diệt cương thi thì dùng pháp kiếm để đâm vào tim. Khi phát hiện xác cương thi, cách đơn giản nhất là hỏa táng. Các đạo sĩ Mao Sơn ngày trước thường biến xác chết thành cương thi, sau đó dùng bùa chú để dẫn dắt cương thi trở về quê quán theo ý của người nhà. Họ thường đi vào ban đêm, tránh để người dân nhìn thấy sẽ mất linh nghiệm. Muốn làm điều này họ phải có một Pháp Đăng dẫn đường. Nếu ngọn nến tắt thì cương thi ngừng chuyển động.

Trường hợp khi bị cương thi cắn, lập tức sử dụng gạo nếp sống đắp lên vết thương, vì gạo nếp có thể khử độc cương thi. Sau đó phải lập tức xay gạo nếp thành nước, ngâm mình trong nước đó và dùng Thanh Xà (Rắn Xanh) để xát lên người trong lúc tắm. Cho người bệnh ăn cháo nấu gạo nếp, tuyệt đối khi nấu không để khói bếp bay vào trong cháo. Bắt người bị cương thi cắn chuyển động không ngừng để máu lưu thông, nằm ngủ trên chiếu phải rắc thật nhiều gạo nếp.

Cương thi khá là sợ mùi tỏi, cho nên cũng có thể dùng tỏi để kháng lại cương thi. Ngoài ra còn một số vật dụng tâm linh có thể dùng để kháng cương thi. 

Cương thi nhận dạng con người bằng hơi thở. Cho nên cách chống lại cương thi là nín thở. Ngoài những cách trên, cũng có thể dùng một chiếc gương vì cương thi thường rất sợ phải nhìn thấy ảnh phản chiếu của chúng. Chuông nhỏ, đồ vật bằng đồng, gạo nếp, đào mộc kiếm, kim tiền kiếm cũng có thể trị cương thi.

Tổng kết lại, với những điều trên thì Cương thi xứng đáng là một trong những loại quỷ nổi tiếng nhất trong văn hóa dân gian Trung Hoa. Và thật may mắn thay, chúng chỉ là những sinh vật giả tưởng, hoặc ít nhất thì chúng cũng chẳng thể tồn tại ở thời đại của chúng ta.

Nền văn hóa dân gian Trung Hoa còn có rất nhiều điều thú vị. Nếu có dịp du lịch Trung Quốc, du khách hãy dành thời gian tìm hiểu thêm về nền văn hóa này để hành trình khám phá của du khách trở nên có ý nghĩa hơn nhé! Chúc các du khách vui vẻ!