Các hoàng đế Trung Hoa thời cổ đại luôn coi trọng quyền lực, mà tượng trưng cho quyền lực chính là con người và tiền bạc. Các hoàng đế thường quan niệm rằng sau khi chết, họ đến sống ở một thế giới khác nên muốn đem theo mọi thứ mà họ sở hữu trước khi chết, kể cả con người. Do đó hình thành nên một tập tục gọi là “tuẫn táng”.
Hủ tục tuẫn táng thịnh hành vào thời kỳ nô lệ. Tuy nhiên, tới thời kỳ phong kiến các vị quân chủ vẫn lạm dụng nó, không chỉ có nô tỳ mà thậm chí còn bắt cả thê thiếp tuẫn táng cùng mình khi qua đời. Ngoài các phi tần hay Hoàng hậu được phong làm Hoàng Thái hậu, những phi tần may mắn sinh được con trai sẽ có thể không bị tuẫn táng. Còn những phi tần không có địa vị hoặc thậm chí được vua quá yêu mến cũng có thể phải chịu cảnh chôn cất đáng sợ này.
Theo quan điểm của người xưa, tuẫn táng là cách để đảm bảo người chết dù sang đến thế giới bên kia vẫn luôn được hầu hạ và sống sung sướng như lúc sinh thời. Ngoài việc chôn các vật dụng hàng ngày hay đồ trang sức đắt tiền thì những người giàu có, quyền lực còn chôn súc vật hay người sống theo cùng để bảo vệ lăng mộ của mình không bị người đời sau quấy phá.
Tục tuẫn táng xuất hiện từ thời nhà Chu và cực kỳ thịnh hành vào thời nhà Thương. Tới triều đại nhà Hán và nhà Nguyên thì tục này được giảm dần. Tuy nhiên đến khi vua Chu Nguyên Chương lập ra nhà Minh thì tuẫn táng được khôi phục và trở thành thông tục tang lễ trong Hoàng tộc. Và đến thời đại của Tần Thủy Hoàng thì tục tuẫn táng lên đến đỉnh điểm, số hài cốt được chôn cùng ông trong lăng mộ cho tới bây giờ vẫn chưa được thống kê chính xác, có thể nói là không thể đếm xuể. Hủ tục này được kéo dài cho tới đầu thời kỳ nhà Thanh mới chính thức biến mất trong dòng chảy của lịch sử Trung Hoa.
Theo sử sách, có rất nhiều cách để ép cung tần tuẫn táng cùng Đế vương. Vào thời nhà Minh, phương pháp treo cổ được áp dụng nhiều nhất, ngoài ra phương pháp còn có phương thức ban chết trước khi chôn. Phi tần, cung nữ sẽ được ban rượu độc, dải lụa trắng hoặc dao để tự kết liễu trước khi bị chôn cùng vua. Tuy cuối cùng vẫn là chết, nhưng có lẽ cái chết này bớt đau đớn hơn.
Bên cạnh đó, đổ thủy ngân cũng rất thông dụng trong tuẫn táng. Theo dân gian, người nhiễm độc thủy ngân mà chết thân thể không bị mục rữa, dù qua trăm ngàn năm hình dáng vẫn trẻ trung hệt như còn sống. Những người được lựa chọn sẽ bị đưa vào một căn phòng, cho uống nước trà có thuốc mê. Chờ những cung tần này đã ngủ say, thái giám sẽ cắt da trên đỉnh đầu thành hình chữ thập. Người thi hành tay cầm thìa đồng, rót từng thìa thủy ngân vào vết cắt. Sau khi rót vào số lượng thủy ngân nhất định sẽ dùng kim chỉ khâu chỗ cắt lại. Công việc hoàn thành cũng là lúc những phi tần này bị nhiễm độc thủy ngân mà chết.
Cũng có một loạt cách tuẫn táng đặc biệt khác là chuốc thuốc mê rồi trói tay chân người bị lựa chọn, bẻ thành những tư thế nhất định, sau đó chôn sống. Trong nhiều lăng mộ, các nhà khảo cổ đã phát hiện những thi thể nữ tay chân có dấu vết bị trói, cơ thể bị bẻ cong, đầu quay sang một phía cực kỳ quái dị. Không ít lần người ta còn phát hiện cả hài cốt trẻ con. Các chuyên gia khẳng định đây cũng là một hình thức tuẫn táng với mục đích canh giữ lăng mộ.
Dù đa số những người được lựa chọn trong hủ tục tuẫn táng đều là cưỡng ép nhưng trong nhiều tình huống vẫn có nhiều cung tần chủ động chết để theo hầu Hoàng đế. Điển hình, cuối thời nhà Minh, khi Nỗ Nhĩ Cáp Xích thủ lĩnh của bộ tộc Nữ Chân, ngoại trừ đại phi A Ba Hợi bị ép phải tuẫn táng thì 4 cung nữ của ông đều xin tự sát để theo hầu. Bởi họ cho rằng việc được chết theo Đại hãn là quyền lợi và vinh dự không phải ai cũng có được.
Tuẫn táng thời cổ đại là hủ tục tàn nhẫn, độc ác và không đúng với thuần phong mỹ tục nên đã dần bị loại trừ khỏi dòng chảy lịch sử. Sau khi hủ tục này đã bị xóa bỏ, đa số những phi tử không có địa vị hay con cái sẽ không được xuất cung mà được sắp xếp ở chung một chỗ và được triều đình cung cấp cơm ăn áo mặc. Mặc dù không còn được hưởng cung điện riêng và kẻ hầu người hạ nhiều như trước kia, thế nhưng cuộc sống của họ cũng không còn cảnh tranh đấu khốc liệt như trước. Nhìn chung chỉ cần có thể bảo toàn tính mạng cho tới sau khi Hoàng đế qua đời, số phận của các phi tử trong hậu cung nhà Thanh đều sẽ có kết cục không quá bi thảm, hoặc có đôi khi cuộc sống về sau của họ sẽ còn thoải mái, tự tại hơn nhiều so với khi Tiên đế còn tại thế.
Trung Hoa nổi tiếng với chiều dài lịch sử nhiều biến cố cùng những triều đại thay phiên nhau và những câu chuyện thâm cung bí sử ít người biết đến. Chính những câu chuyện về lịch sử lại trở thành “liều thuốc” kích thích bất kỳ khách du lịch nước ngoài nào. Nếu du khách yêu thích lịch sử Trung Hoa và muốn tự mình khám phá nhiều điều thú vị hơn thì hãy thực hiện ngay một chuyến du lịch Trung Quốc nhé!
